Ar-Ge harcaması 2022'de 198 milyar TL'ye yükseldi

Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2021 yılında yüzde 1,40 iken, 2022 yılında 15 trilyon 11 milyar 776 milyon TL'lik GSYH içindeki oranı yüzde 1,32 oldu.

Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 61,4 ile en büyük paya sahip olurken, bunu yüzde 33,8 ile yükseköğretim takip etti. Kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının da dâhil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı ise yüzde 4,8 oldu. Ar-Ge harcamaları içerisinde personel harcamaları yüzde 47,3 ile en büyük harcama kalemini oluşturdu.

Ar-Ge harcamalarının 2022 yılında yüzde 50,2'si mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken genel devlet Ar-Ge harcamalarının yüzde 32,8'ini, yükseköğretim yüzde 15,7'sini, yurt dışı kaynaklar yüzde 1,3'ünü ve diğer yurt içi kaynaklar yaklaşık olarak yüzde 0,02'sini finanse etti.

Tam zaman eşdeğeri cinsinden 272 bin 638 Ar-Ge personeli çalıştı

Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden 2022 yılında toplam 272 bin 638 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. Sektörler itibarı ile dağılımına bakıldığında ise TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 2022 yılında yüzde 63,3'ü mali ve mali olmayan şirketlerde, yüzde 33,2'si yükseköğretimde ve yüzde 3,5'i kâr amacı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı.

TZE cinsinden kadın Ar-Ge personelinin oranı yüzde 34,1 oldu  

TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2022 yılında 93 bin 41 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 34,1'ini oluşturdu. Sektörler itibarı ile TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel oranı yükseköğretimde yüzde 47,5, kâr amacı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlette yüzde 31,0, mali ve mali olmayan şirketlerde ise yüzde 27,3 oldu.

Ar-Ge personelinin yüzde 29,7'si doktora veya eşdeğeri eğitim seviyesine sahip

Ar-Ge personeli öğrenim durumuna göre incelendiğinde, Ar-Ge personelinin yüzde 37,3'ünün lisans eğitim düzeyine sahip olduğu görüldü. Bunu sırasıyla yüzde 29,7 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 23,7 ile yüksek lisans, yüzde 4,8 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,6 ile lise ve altı kategorileri takip etti. TZE cinsinden Ar-Ge personelinin eğitim durumuna göre dağılımı ise sırasıyla; yüzde 45,8 ile lisans, yüzde 21,7 ile yüksek lisans, yüzde 21,4 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 5,8 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 5,3 ile lise ve altı eğitim düzeyi şeklinde oldu.

En fazla Ar-Ge harcaması TR10 (İstanbul) bölgesinde gerçekleşti

İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzeye göre 2022 yılında Ar-Ge harcamalarının en yüksek olduğu bölge toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 30,2'sini gerçekleştiren TR10 (İstanbul) iken, bunu yüzde 29,7 ile TR51 (Ankara) ve yüzde 8,4 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi takip etti.

Toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 30,8'i TR10 (İstanbul), yüzde 20,1'i TR51 (Ankara) ve yüzde 7,7'si TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde istihdam edildi.

Mali ve mali olmayan şirketlerde Ar-Ge harcamasının yüzde 54,4'ü Ar-Ge merkezlerinde yapıldı

Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2022 yılında gerçekleştirilen 122 milyar 28 milyon TL Ar-Ge harcamasının yüzde 54,4'ü Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge harcamasının yüzde 88,5'i, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip olan girişimler tarafından yapıldı.

En fazla Ar-Ge harcaması yüksek teknoloji faaliyetlerindeki girişimler tarafından yapıldı

İmalat sanayinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimler teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında, 2022 yılında imalat sanayinde gerçekleştirilen 72 milyar 311 milyon TL Ar-Ge harcamasının yüzde 49,1'inin yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimler tarafından gerçekleştirildiği görüldü. Bu oran 2015 yılında yüzde 35,1'di. İmalat sanayindeki toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 37,3'ü orta yüksek teknoloji faaliyetindeki girişimler, yüzde 9,4'ü orta düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler ve yüzde 4,3'ü düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafından yapıldı. 

İmalat sanayinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimlerdeki araştırmacı sayıları incelendiğinde 2022 yılında en fazla araştırmacının 27 bin 529 kişi ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler tarafından istihdam edildiği görüldü. Bunu 20 bin 418 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler takip etti. TZE cinsinden araştırmacı sayıları dikkate alındığında da en fazla değerin 25 bin 431 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimlerde olduğu saptandı.