Anadolu’nun Türklere açıldığı ilk kapı niteliğinde olan Pasinler’in ve Pasinler tarihinin; hak ettiği değere hiçbir zaman ulaşamadığı, sadece yol üzerinde bir güzergâh olarak kaldığı gerçeğine hazır mısınız? Anadolu’ya açılan kapı Pasinler… tarih/kültür/ekonomi/kısa bir bakış/ İbrahim Bayrakçı Pasinler geniş ovalık bir alanda ve bu ovayı çevreleyen yer yer tatlı ya da dik meyilli sırtlardan oluşan bir ovada kurulmuştur. Geniş ölçüde tahıl ekimi ve hayvancılık ilçe halkının başlıca geçim kaynağıdır. İlçe merkezi geçmişte buraya adını veren Hasankale’dir. Aşağı ve Yukarı Pasin Köylerinin kaza merkezi olan Pasinler - Hasankale’nin tarihi M.Ö. 4000 li yıllara kadar dayanmaktadır. Urartular döneminde önemli bir yerleşim yeri olan Pasinler 9 uncu asırdan itibaren Anadolu üzerine yapılan akınlar neticesinde Oğuz Türkleri’nin hâkimiyetine ve ardı sıra Erzurum’a hâkim olan Türk’lerin eline geçmiştir. Tarihteki Pasinler Savaşı Anadolu Tarihi açısından ayrıca önem taşımaktadır. Pasinler arazi olarak Doğu Anadolu Bölgesinin bu bölümünde, jeolojik çağlarda etkili olan iç ve dış kuvvetlerin izlerini taşır. Yöredeki sıcak su kaynakları da hep bu iç kuvvetlerin eseridir. Pasinler Erzurum’a göre yazların daha sıcak, kışların ise soğuk ve dolayısıyla da karasallığın daha etkili olduğu bir ilçedir. İlçede tarım ve hayvancılık başlıca geçim kaynaklarıdır. Son dönemlerde tarımsal ekonominin yanında özellikle et ve süt hayvancılığında önemli gelişmeler yaşanmaktadır. Termal zenginlik Pasinler’in en önemli turistik çekim kaynağı durumundadır. Pasinler’deki en eski kaplıca, 1390 yılında yapılan 1749 ve 1892 yıllarındaki onarımlarla günümüze kadar ulaşan Büyük Kaplıca’dır Horasan’la birlikte yer aldığı havzada adeta bu kültürel birikimin Erzurum merkezinde canlanmasına vesile olan bir kültürel özellik gösteren Pasinler, Hasankale kültürü tarih boyunca gerek eğitim ve gerekse kültür bağlamında merkezle kaynaşan ve kavileşen bir nitelik taşımaktadır.

15. yüzyılda Akkoyunlu Hasan'dan adını alan Hasankale'nin Türklerle ilk tanışması, Büyük Selçuklularla Bizanslılar arasında 1048 yılında yapılan 'Hasankale Savaşı” ile gerçekleşmiştir. Savaşı kazanan Selçuklu kuvvetlerinin komutanı İbrahim Yınal daha sonra Erzurum'a yürümüş ve şehri kuşatarak adının 'Kara Erzen” olarak anılmasına sebep olmuştur.

  [caption id='attachment_143131' align='alignnone' width='1024'] pasinler[/caption]   Pasinler Kazası, Kuzeyinde Tortum ve Narman ilçeleri, doğusunda Köprüköy, batısında Erzurum, güneyinde Karayazı ve Tekman ilçeleri ile çevrilmiştir, kuzey ve güneyden çevrelenmiş yüksek bir yaylada bulunmaktadır. Kaza merkezi, Erzurum- İran/Tebriz ticaret yolunun üzerinde yer almış olması nedeniyle tarih boyunca önemini koruyan bir yerleşim merkezidir. Pasinler ve çevresindeki yerleşimlerin tarihi, Paeolitik Çağ’a kadar uzanır ve Anadolu’nun en eski yerleşim bölgelerinden birisidir. Pasin adının, M.Ö. 140 yıllarında Baktirya’ya kuzeydoğu ile doğudan gelen ve yerleşen kavimlerden Pasionoilerden geldiği kabul edilmektedir. Değişik zamanlarda, değişim devletler tarafından istila edilmiş olan Pasinler son olarak Kanuni Sultan Süleyman tarafından Osmanlı topraklarına katılan Pasinler Osmanlının serhad şehri konumunda bulunmuştur.1829/1855 ve 1877 yıllarında yapılan Osmanlı Rus savaşları esnasında, Pasinlerin sosyal ve ekonomik dengesi oldukça sıkıntılı duruma gelmiştir. 1916 Rus işgali sonucunda yeniden başlayan sıkıntıları 13 Mart 1918 de yeniden özgürlüğüne kavuşması neticesinde son bulmuştur. Pasinlerin; Osmanlı İmparatorluğu döneminde bilhassa İran ile olan her türlü problemlerinde ilk set konumunda olması ayrıca Pasinler’e verilen “kilit rol” önemini ortaya koymaktadır. 13 Mart 1918 tarihinden itibaren düşman işgalinden kurtarılan Pasinler, kendi ayaklarının üzerinde durma mücadelesi ile bu durumuna kadar gelebilmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan atılım ve yatırımları içerisinde, tarih bilinci çerçevesinde hak etmiş olduğu değere yeterince sahip olamayan Pasinler, değişik hükümetlerin vermiş olduğu destek ve yatırım çabaları sonucu, mevcut durumundan öteye gidemeyen diğer ilçelerimizle aynı kaderi paylaşmaktadır. Erzurum ilimizin diğer ilçelerinin nüfus yoğunluklarına göre, merkez ilçelerimizde dâhil olmak üzere; Pasinler ilçemiz ortalama 6. Sırada bir nüfus yoğunluğuna sahip olmasına rağmen bu nüfusun büyük bir bölümü Erzurum merkezde günlük yaşantısını sürdürmektedir. İş sahalarının yok denecek kadar az olması, ekonomi kalkınma sıralamasında DIE verilerine göre hazırlanan kategori sıralamasında 5. Kademe grubunda olup, diğer ilçelerimiz bazında 11. Sıralarda bulunmaktadır. Bu gösterge sonucunda göre ilçemizin ekonomik düzey olarak “Anadolu’nun İlk Giriş Kapısı” statüsündeki bir ilçenin durumuna yakışmayan bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Özel sektör yatırımlarının istenilen seviye de ve üretime dönük olmaması, kamu yatırımlarının üretim aşaması noktasında olmaması, imalat sanayi ve üretime dayalı kayda değer varlıklarının olmaması yanı sıra hizmet sektöründe de ilçenin en büyük gelir kaynağı konumunda olması gereken “Şifalı Su” diye tabir edilen “kaplıca” ların da kapasite ve hizmet amacı doğrultusunda istenilen seviyelere çıkabilmesi, zaman alacağı görülmektedir. Bütün bunlara rağmen yapılan alt yapı ve üst yapı çalışmalarındaki bir takım yenilikler yarınlar açısından umut vermektedir. İlçede bulunan; Atatürk Üniversitesine bağlı olarak hizmet veren Pasinler Meslek Yüksek Okulu, diğer ilçelere nazaran ulaşımı en kolay eğitim yerlerinden birisidir. İlçe halkının ziyaretçilere ve misafirlere olan sıcakkanlı ve samimi yaklaşımları da kayda değer özellikleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Erzurum Pasinler İlçesinde bulunan ve ülkemizin sayılı Termal Suları arasında yer alan kaplıcaları birçok özelliğe sahiptir.  Sıcaklığı 39-45 derece arasında olan suyun “karbonatlı, klorürlü, sodyumlu, karbondioksitli” bir içeriğe sahip olduğu bilinmektedir. Bu termal sulardan, içilerek veya banyo kürü olarak faydalanılmaktadır. Başta; Romatizma, Sinir ve Kas yorgunluğu, Sinirsel Hastalıklar, Eklem ve Kireçlenme gibi birçok hastalığa çare olduğu bilinen bu sular; içilerek kullanıldığında Safra kesesi, Karaciğer, Mide ve Bağırsak rahatsızlıklarında da fayda sağladığı bilinmektedir. Pasinler ilçesinin; başta İbrahim Hakkı Hazretleri gibi, Hacı Salih Efendi gibi, Alvarlı Muhammet Lütfi Efendi gibi, Dede Mahmut gibi, Şair Nef’i gibi birçok manevi değerleri, Teyo Pehlivan gibi de halk tarafından sevilmiş sosyal ve kültürel değerleri bulunmaktadır. Pasinler Belediyesi/Başkan Ahmet Dölekli/kısa tanıtım  01.01.1964 Erzurum Pasinler doğumlu olan Dölekli; İlköğrenimimi Pasinler İbrahim Hakkı İlköğretim okulunda, orta ve lise öğrenimimi Erzurum Endüstri Meslek lisesinde tamamlayarak,  Atatürk Üniversitesi Aşkale Meslek Yüksek Okulu'nda Elektrik bölümünü ve ardından Anadolu Üniversitesi'nde Kamu Yönetimi bölümünü bitirerek üniversite eğitimimi tamamladı. İş hayatına ilk olarak Erzurum Türkiye Elektrik Kurumu Müessese Müdürlüğü’nde 1984-1994 yılları arasında Elektrik Teknikeri olarak başlayan Dölekli, 1994-2010 yılları arasında TEDAŞ Erzurum Aşkale İlçe İşletme Müdürü olarak,  2010-2013 yılları arasında Aras Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Erzurum İl Müdürlüğü’nde Proje ve Tesis Müdürü olarak devam etti. 2013-2018 yılları arasında Erzurum Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon başkanlığı bünyesinde Kontrol Mühendisi olarak hizmet veren Dölekli, 2019 yılı itibariyle siyasete atılarak Pasinler Belediye Başkanlığını yürütmektedir. Göreve geldiği andan itibaren ilçenin sorunlarıyla ilgili olarak hazırlamış olduğu projelerini uygulamaya koyan Başkan Dölekli, ilk yerleşim birim olmaları döneminden süre gelen sıcak su avantajından yola çıkarak; devam eden ve var olan mevcut kaplıcalarla birlikte sayısını 5 e çıkardığı tesisler ile Doğu Anadolu Bölgesinin en büyük termal kompleksine sahip ilçe konumundadır.