Alihan Bökeyhan (1866-1937), Kazak Türklerinin bağımsızlık mücadelesinde önemli bir yer tutan Alaş Orda hareketinin liderlerinden, siyasetçi,
ekonomist ve aydındır. Kazak milli kimliğinin oluşmasında büyük katkıları olmuş, modern Kazak devletinin temellerini atan isimlerden
biri olarak kabul edilmiştir.
Hayatı ve Eğitimi
5 Mart 1866'da Kazakistan’ın Karkaralı bölgesinde doğdu.
Rusya'da Orman Mühendisliği eğitimi aldı ve burada Rus siyasi ortamıyla tanıştı.
Kazak halkının haklarını savunmak için siyaset, ekonomi ve eğitim alanlarında faaliyet gösterdi.
Alaş Orda Hareketi ve Kazaklar İçin Önemi
Alaş Orda, Kazakların bağımsız bir devlet kurma girişimi olan ilk modern milli hareketidir.
Bökeyhan, Kazakların özerkliğini savunan ve Rus sömürgeciliğine karşı duran liderlerden biriydi.
1917’de Bolşevik Devrimi sırasında Alaş Özerk Devleti'ni (Alaş Orda) kurdu ve kısa süreliğine başkanlığını yaptı.
Fakat Bolşevik güçlenince 1920’de özerklik kaldırıldı, Alaş Orda dağıtıldı.
Fikirleri ve Mirası
Kazak milli kimliğini korumak ve geliştirmek için eğitimin önemini vurguladı.
Türkçülük ve modernleşme fikirlerini savundu.
Rus sömürge yönetimine karşı Kazakların kendi kendini yönetmesini destekledi.
Liberal ekonomiyi, özel mülkiyeti ve Kazak halkının geleneksel yaşam tarzının modernleşmesini savundu.
Ancak Sovyetler Birliği’nin baskıları arttı ve 1937’de Stalin’in "Büyük Temizlik" döneminde hain ilan edilerek idam edildi.
Bugün, Kazakistan'da bağımsızlık mücadelesinin en önemli figürlerinden biri olarak görülmekte ve adı saygıyla anılmaktadır.
#alihanbökeyhan #alaşorda #Kazakistan #ӘлиханНұрмұхамедұлыБөкейхан #АлашОрда #Қазақстан
