ABD, Çin'in yarı iletken, yapay zeka ve kuantum bilişim sektörlerine Amerikan yatırımını yasaklama kararı aldı. ABD Başkanı Joe Biden'ın dün başkanlık kararnamesiyle duyurduğu yeni plana göre, Washington, aralarında yarı iletkenler ve mikro-elektronik, kuantum bilgi teknolojileri ve belirli yapay zeka sistemlerinin olduğu üç kritik teknoloji alanında Amerikan şirketlerinin girişim sermayesi ve hisse ortaklığı yatırımlarına kısıtlama getirilecek. Geçen ay ABD hükümetinin Çin'deki kritik yatırımları kısıtlamayı planladığı yönündeki ilgili haberler daha gündemden düşmezken, ABD hükümeti, bu hamlesiyle, Çin'in ABD'li yatırımcıların parasını kullanarak ordusunu geliştirmesini, gelişmiş silahlar üretmesini ve ABD'nin güvenliğini baltalamasını engelleyeceğini söylüyor. ABD’DEN ÇİN’E BİR DARBE DAHA Alınan yeni karar, ABD Hazinesi'ne Çin'in geliştirdiği üç alanda ABD yatırımlarını sınırlama ya da yasaklama yetkisi veriyor. Reuters’a göre önlemlerin yarı iletkenler, yapay zeka ve kuantum bilişim, özel sermaye, risk sermayesi, ortak girişimler ve sıfırdan yatırımları hedeflediğini belirtiyor. Biden yaptığı açıklamada Çin gibi ülkelerin 'askeri, istihbarat, gözetleme ya da siber yetenekler için kritik önem taşıyan hassas teknoloji ve ürünlerde' ilerleme tehdidiyle başa çıkmak için ulusal acil durum ilan ettiğini söyledi. Alınan önlemlerin ilk 45 günlük yorum süresi de dahil olmak üzere birkaç tur kamuoyu görüşünün ardından önümüzdeki yıl uygulamaya konulması bekleniyor. Bu süre zarfında varsa yasadaki eksiklikler giderilebilir. YENİ YASAK İLK DEĞİL VE ÇİN, MİSİLLEME YAPABİLİR Washington'daki Çin büyükelçiliği sözcüsü, daha önce yeni yasaklar kapsamında misilleme yapacağını söylemişti ve ABD’nin tavırlarından 'ciddi endişe' duyduğunu ve önlem alma hakkını saklı tuttuğunu belirtmişti. Bahse konu kararla ilgili yaptığı açıklamada ise Kararın uluslararası ekonomik ve ticari düzeni baltaladığı ve bizzat Amerikan şirketlerinin ekonomik ve ticari çıkarlarına zarar verdiği, neticede 70.000'den fazla ABD şirketinin Çin'de iş yaptığını söyledi. Çin hükümeti daha önce Biden yönetiminin ülkeye giren teknoloji ve sermayeye yeni sınırlamalar getirmesi halinde misilleme yapma sözü vermişti. Temmuz ayında Çin, yarı iletken, telekomünikasyon ve elektrikli araç endüstrilerinin hayati parçaları olan galyum ve germanyumun iki metalin, ihracatına yeni kontroller getirdiğini duyurarak misilleme yapmıştı. ÇİNE KARŞI CEPHE GENİŞLİYOR ABD uzun bir süredir Çin'i yarı iletkenlerle ilgili yaptırımlarla vuruyor. Geçen yıl Ağustos ayında Çin'e çip üretim araçlarının ihracatını kısıtlayan yeni kurallar getirilmişti. Ekim ayında ise daha fazla ABD yaptırımı uygulamaya konuldu. Bunlar, Çin'in çip yapım araçları ya da ekipmanları oluşturmak için kullanabileceği Amerikan yapımı elektronik ya da diğer ürünlerin sevkiyatını kısıtlıyordu. Ayrıca diğer ülkelerdeki Çinli olmayan şirketlerin, ABD tarafından lisans verilmedikçe Çinli müşterilere hizmet vermek için Amerikan ekipmanlarını kullanmalarını da engelleniyordu. Bu yılın başlarında Hollanda ve Japonya, çip yapım aleti ihracatının kısıtlanmasında ABD'ye katılmayı kabul etmişti.   Muhammed Ali ATAYURT