Rus işgali altındaki Ukrayna’ya mühimmat sağlama çabalarının yoğunlaştığı bir dönemde, ABD top mermisi üretimini güçlendirmek için Türkiye ile bir süredir temasta.

Rus işgali altındaki Ukrayna’ya mühimmat sağlama çabalarının yoğunlaştığı bir dönemde, ABD top mermisi üretimini güçlendirmek için Türkiye ile bir süredir temasta. ABD-Türkiye işbirliği, Ukrayna’ya mühimmat tedarik eden Washington’un kendi stoklarını yenilemesi açısından önem taşıyor.

Ukrayna’nın yanısıra İsrail ve Tayvan için kaynak ayrılmasını öngören ulusal güvenlik bütçe paketinin ABD Kongresi’nde tıkanmasından bu yana, Kiev mühimmat sıkıntısı yaşıyor.

Özellikle Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçiler, ABD’nin Meksika sınırı güvenliği konusunda somut ve anlamlı reform olmadan Ukrayna’ya ilave bütçe sağlanmasına karşı çıkmıştı.

Demokrat Başkan Biden yaklaşık sekiz ay önce bu ilave bütçeyi talep etmiş olmasına rağmen, görüş ayrılıkları aşılamadı.

Demokratlar’ın çoğunlukta olduğu Senato Şubat ayında Ukrayna, İsrail ve Tayvan’a yardım öngören 95 milyar dolarlık paketi kabul etti; ancak Cumhuriyetçiler’in çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi bu pakete ilişkin bir oylama yapmadan tatile girdi.

Amerikalı yetkililer bir süredir askeri yardımın gecikmesinin, Ukrayna’da sahada doğrudan etkisinin olmaya başladığı uyarısında bulunuyor.

Ukrayna’ya mühimmat tedarik sürecinin yavaşlamasından Avrupa başkentleri de endişeli. Macaristan’ın uzun süre direnç göstermesinin ardından Avrupa Birliği bir süre önce Ukrayna’ya 54 milyar dolarlık uzun vadeli yardımı kabul etti.

3 Nisan Çarşamba günü Brüksel’de yapılan NATO Dışişleri Bakanları toplantısında üye ülkeler, Genel Sekreter Jens Stoltenberg’in çağrısıyla, Ukrayna’ya uzun vadede güvenlik yardımı ve eğitimin koordinasyonunda daha fazla rol üstlenmesine yönelik planlama yapma konusunda uzlaşma sağladı.

Bu adım, NATO’ya Ukrayna’ya silah, mühimmat ve ekipman tedariğinin koordine edilmesinde daha doğrudan bir rol veriyor.

Reuters haber ajansının konuya ilişkin haberine göre, plan kapsamında NATO’nun, ABD öncülüğünde kurulan ve “Ramstein grubu” olarak da bilinen Ukrayna Savunma Temas Grubu’ndan koordinasyon görevinin bir kısmını devralması öngörülüyor.

NATO standardı 155 milimetre top mermisi üretimine katkı

Ukrayna’ya askeri yardım için 60 milyar doların ayrıldığı bütçenin ABD Kongresi’nde onay sürecini tamamlayamamış olması Washington’u çeşitli alternatifleri değerlendirmeye itti.

Zira, 60 milyar dolarlık bütçenin 20 milyar doları, Ukrayna’ya kendi envanterinden silah ve mühimmat sağlayan ABD Savunma Bakanlığı’nın stoklarının yenilenmesine ayrılıyordu.

ABD ve Türkiye arasında mühimmat üretiminin arttırılmasına yönelik görüşmeler son olarak Bloomberg’ün internet sitesinde yer alan 28 Mart tarihli haberle gündeme geldi.

Habere göre kaynaklar, Türkiye’nin tedarik edeceği mühimmatlarda patlayıcı olarak kullanılan TNT’nin, NATO standardı 155 milimetre top mermisi üretiminde önemli katkı sağlayabileceği ve üretimi üç katına çıkarabileceği görüşünde.

Bu kapsamda 2025 yılına kadar, ABD’nin üreteceği 155 milimetre top mermisinin yüzde 30’unu Türk savunma şirketi Repkon tarafından imal edilmesi bekleniyor.

Haberde ABD Savunma Bakanlığı’nın, bu yıl içinde teslim edilmek üzere, Türk şirket Arca Defense’ten 116 bin mühimmat aldığı belirtiliyor.

VOA Türkçe’nin bu ayrıntılarla ilgili olarak ulaştığı Repkon ve Arca Defense şirketlerinden ise konuya ilişkin bir yorum ya da açıklama gelmedi.

Mühimmat üretme yarışı

Rusya’nın ayda yaklaşık 250 bin top mermisi ürettiği biliniyor. Bu, yılda 3 milyon top mermisi demek.

Amerikan CNN televizyonunun NATO istihbarat tahminlerine dayandırdığı 14 Mart tarihli bir haberine göre bu rakam, ABD ve Avrupa’nın birlikte Kiev’e tedarik edebileceği miktarın neredeyse üç katı.

2022 yılı Şubat ayından bu yana Rusya’nın işgali altında olan Ukrayna savaşta aktif olarak insansız hava araçlarını ve top mermilerini kullanıyor. Türkiye de Ukrayna’ya bir süredir Bayraktar insansız hava araçlarını tedarik ediyor.

ABD ordusu 2025 yılı sonuna kadar ayda 100 bin top mermisi üretme hedefi belirlemişti. Ancak Ukrayna bütçesinin Kongre’de tıkanması bu sayıya ulaşılmasını da zorlaştırdı.

Avrupalı istihbarat yetkililerine göre, Rusya günde 10 bin top mermisi ateşlerken, Ukrayna yalnızca 2 bin top mermisi kullanıyor.

Avrupa ülkelerinin de Ukrayna’ya daha fazla mühimmat sağlamasının önündeki engel de var olan üretim kapasitesinin bunun için yeterli olmaması.

Mühimmat üretimi konusu, Ukrayna’daki savaşın sonucunu belirlemesi bakımından büyük önem taşıyor.

Mart ayında CNN’e konuşan üst düzey bir NATO yetkilisi bu önemi, “Şu anda bir üretim savaşının içindeyiz” sözleriyle özetliyor.

Teksas’taki üretim hatlarındaki mühimmat Türk savunma şirketinden ABD top mermisi üretimini arttırmak amacıyla Teksas’ta üç üretim bandı kuruyor.

Bu üç üretim tesisinin her birinin 2025 yılı sonuna kadar faal olması ve ayda 30 bin top mermisi üretmesi bekleniyor.

Şubat ayında Deseret News’da görüş yazısı yayımlanan ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake, önümüzdeki yıldan itibaren Amerika’da üretilen 155 milimetre top mermilerinin yüzde 30’unun Teksas’taki tesiste imal edileceğini yazmıştı.

Büyükelçi Flake, bu mühimmatın Türk bir savunma şirketinden alındığını da kaydetmişti.

ABD, buradaki tesislerle hem kendi mühimmat ihtiyacını hem de Ukrayna’nın ihtiyacını karşılamayı umuyor.

Begüm Dönmez Ersöz