Amerika Birleşik Devletleri tarihinin belki de en kritik ve skandallı başkanlık seçimi bugün 5 Kasım'da yapılacak. Dünyanın 1 numaralı devleti önümüzdeki 4 yıl için yeni bir lider seçmeli. Oy verme gününe rakipler nasıl bir şansla geldi? 

Donald Trump'ın 2016'da olduğu gibi rakibinden (o zamanki Hillary Clinton) daha az oy almasına rağmen kazanan ilan edilmesi mümkün mü? Cumhuriyetçi aday Trump, kazanamaması halinde seçimleri meşru görmeyeceğini daha önce de birkaç kez dile getirmişti. Bu, ülkede iç karışıklıkların ve siyasi kutuplaşmanın kaçınılmaz olacağı anlamına mı geliyor? Kendini "demokrasinin beşiği" olarak gören ülke, seçim sonrası yaşanan siyasi felaketlerin önüne geçebilecek mi? Hangi adayın zaferi Azerbaycan'a daha faydalı? Son olarak, Rusya, Sovyet sonrası alanda, Ukrayna'da, Güney Kafkasya'da ortaya çıkan kafa karışıklığından nasıl yararlanabilir?

Oy verme gününden birkaç gün önce 70 milyondan fazla ABD vatandaşının oy verme hakkını erken kullandığını da belirtelim. Bu, ülkedeki 168 milyon seçmenin yaklaşık %42'sine tekabül ediyor. Trump erken oylamada sahtekarlık yapıldığını söyledi. Bu arada Demokrat Parti'nin, Trump'ın oy sayımı bitmeden zaferini ilan etmesi ihtimaline karşı bir karşı plan hazırladığı da ortaya çıktı. "Reuters" bu konuyu partinin isimsiz altı temsilcisine atıfta bulunarak bildirdi. Kamala Harris'in genel merkezinin, Trump'ın seçim günü olan 5 Kasım akşamı zaferini açıklamasını beklediği belirtiliyor. Ajansın muhataplarına göre Demokratlar, Trump'ın "planını" bozmak için önleyici bir strateji geliştirdiler. Bütün bunlar neyin habercisi? Kongre seçimlerinin 5 Kasım'da yapılacağını da belirtelim. 

NBC'nin yaptığı son ankette adayların aynı sayıda oy aldığı ortaya çıktı. Trump erkekler arasında daha popüler; %58'i onu destekliyor, buna karşılık Harris'e oy vereceğini söyleyenlerin oranı yalnızca %40. Kadınlar arasında Harris yüzde 57, Trump ise yüzde 41 oy aldı. Siyah seçmenler ezici bir çoğunlukla Harris'i tercih ediyor (%87); Trump siyahların yalnızca %9'undan olumlu yanıt aldı. Harris ayrıca 30 yaşın altındaki seçmenler (%57; Trump - %41) ve üniversite eğitimi almış beyaz seçmenler (%55; Trump - %43) arasında da Trump'a liderlik ediyor. Ve Trump eyalet seçmenleri (%75; Harris %23), beyaz seçmenler (%56; Harris %42) ve üniversite diploması olmayan beyaz seçmenler (%64; Harris %34) arasında önde gidiyor.

Ayrıca seçimler sırasında ayaklanma çıkma riski nedeniyle ABD'nin birçok eyaletinde Ulusal Muhafızlar yüksek alarma geçirildi. CNN bilgi yayınladı. Washington ve Oregon'da sandıkların yakılması sonucu yüzlerce oy pusulası zarar gördü. Bu eyaletlerin valileri, Muhafızların seçmenlerin güvenliğini sağlamak için kolluk kuvvetlerini destekleyeceğine dair güvence verdi. Washington Valisi Jay Inslee, güvenlik tehditlerinin hâlâ yüksek olduğunu ve hükümetin olası huzursuzluklara karşı hazırlıklı olduğunu söyledi. Vali Tina Kotek'in güvenli oy vermenin önemini vurguladığı ve barışçıl protesto çağrısında bulunduğu Oregon'da da benzer önlemler alındı. Geçtiğimiz hafta Nevada Valisi Joe Lombardo da güvenli ve barışçıl bir seçim sağlamak için 60 Ulusal Muhafız askerinin hazır bulunduğunu duyurdu. Daha önce, Washington eyaleti Ulusal Muhafızlarının, başkanlık seçimleri sırasında güvenliğin sağlanmasında yerel kolluk kuvvetlerine yardımcı olacağı bildirilmişti.

 Gabil Hüseyinli

"Yeni Müsavat"a konuşan Profesör Gabil Hüseyinli, kritik bir seçim bekliyor. Ona göre, bu seçimlerin sonuçları sadece ABD'nin sosyo-politik ve ekonomik yaşamını değil, Ukrayna krizinden Orta Doğu'ya, Güney Kafkasya'dan Orta Asya'ya, Avrupa'nın faaliyetlerinden de etkilenecek. İran'a Birlik. Profesör, Demokrat adayın kazanması durumunda Ukrayna'ya verilen desteğin en azından bu seviyede korunacağını ve Trump döneminde Kiev'in işinin daha da zorlaşabileceğini düşünüyor: "Yardım yine olacak ama zayıflayabilir, lojistikte gecikmeler mümkündür. Ancak Trump'ın İsrail'e desteği şimdi olduğundan daha güçlü olacak. İş adamı olduğunu dikkate alırsak süreçlere ticari çıkarlar çerçevesinde yaklaşacaktır. Genel olarak bakıldığında, ABD'nin birleşik jeopolitik politikasında köklü bir değişiklik olmayacak. Çünkü bir "derin devlet" var ve her şey Trump'a ya da Harris'e bağlı değil. 

G. Hüseyinli, oylar eşit olmasına rağmen ABD tarihindeki ilk kadın başkan olabileceğini de göz ardı etmiyor: "Fakat Kamala Harris, Obama'dan sonra siyahi bir kadın başkan için bir emsal oluşturabilir." Her halükarda çok yoğun bir seçim süreci izleyeceğiz. Azerbaycan için önemli bir olaydır. Biden döneminde tamamen Ermeni yanlısı bir yönetimle karşı karşıya kaldık. Harris'in bu çizgiyi sürdürmesini bekliyorum ama onun Azerbaycan'la ilişkileri kötüleştirmekle ilgilendiğini düşünmüyorum. Ona gelince Trump da "Ermenilerin oylarını" almak için sonlara doğru açıklamalarda bulundu. "Azerbaycan, kim seçilirse seçilsin ABD ile ilişkilerini geliştirmelidir."

Asıf Nerimanlı

Başkan olan siyaset yorumcusu Asıf Nerimanlı, dış politikada ABD çıkarlarının güvence altına alınması önceliğini değiştirmediğine göre, fark hangi yöntemlerin ve hangi partilerle birlikte kullanıldığına dayanıyor: "Bu bağlamda Trump ve Harris'in -cumhuriyetçilere- yaklaşımı önemli. ve demokratlar Azerbaycan için, özellikle de Ermenistan ve ilişkinin arka planındaki Ermeni diasporası lobisi için anahtardır. Trump'ın Ermenilerin Karabağ'dan ayrılmasıyla ilgili "120.000 Hıristiyan korkunç zulüm gördü" açıklaması, bu imajla ilgili kafaları karıştırdı, ancak bunun daha çok seçim mücadelesinin bir unsuru olduğu açık. Bu, Hıristiyanlık kartını kullanarak ABD'de ağırlıklı olarak Demokratların adayını destekleyen Ermeni cemaatinin sesine "büyükelçi" olmak ve Harris'in oylarını azaltmak için hesaplandı. Trump seçilirse Ermeni çıkarlarını ön planda tutacağını söylemek zor. 2017-2021'de - Trump'ın başkanlığı sırasında - ABD'deki Ermeni diasporası lobisinin içinde bulunduğu zor durum bu düşünceyi güçlendiriyor."

Analist, Trump'ın gelişinin hemen ardından mayın temizleme adı altında "Karabağ'daki ayrılıkçılara" tahsis edilen fonlarla ilgili bir çalışma başlatıldığını, ardından da ayrılıkçılara tahsis edilen fonların azaltılması yönünde karar alındığına inanıyor: "Bu, Ermeni diasporası seçim kampanyasında neden Trump'a karşı çıktı? Trump'ın başkanlığı döneminde Azerbaycan'la ilişkiler normal seyrinde devam ederken, Biden'ın gelişinden sonra özellikle Hankendi'de ayrılıkçılığın ortadan kaldırılmasına giden süreç ve Demokratların Ermeni çıkarlarını korumak amacıyla Azerbaycan'a yönelik saldırıları arka planında çalkantılı bir hal aldı. Terörle mücadele tedbirleri. Beyaz Saray'daki mevcut yönetimin Ermenistan'ı Güney Kafkasya'da bir platform olarak görmesi, çıkarlarını güvence altına almak için hangi tarafı seçtiğinin bir örneğidir." 

Emil SALAMOĞLU