Ermenistan ve Avrupa Birliği'nin (AB) Ermenistan'daki misyonu bir kez daha Azerbaycan'a yönelik provokasyonlara hazırlanıyor. Böylece devlet sınır yakınlarımıza gelen AB misyonunun 8 üyesi ve Ermeni askeri personeli, cihazlarıyla topraklarımızı gözlemledi.

Bu, Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSS) Direktörü Alexander Bortnikov'un geçen hafta Avrupa Birliği'nin Ermenistan'daki izleme misyonunun aslında istihbaratla meşgul olduğu yönünde söylediklerini bir kez daha doğruluyor. AB Dış Politika Servisi temsilcisi Peter Stano'nun "Bu tamamen saçmalık, yalan ve Ermenistan'a verilen taahhütlerin ve vaatlerin defalarca yerine getirilmemesini örtbas etmeye çalışan Rus rejimine özgü manipülasyondur" dediğini hatırlayın. Anna artık Batı'nın sınırlarımıza yakın bölgelerde ne tür provokasyonlara başvurduğunu görüyor. Sonuçta neden bizim bölgelerimizi özel cihazlarla gözlemlesinler ki? Ne arıyorlar, neye bakıyorlar?

Bu arada, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in yardımcısı Hikmat Hacıyev, Eylül ayının başında Amerikan yayını "Politico" ile yaptığı röportajda, hükümet komisyonlarının sınır sınırlandırma ve ortak çalışmalarına ilişkin belgenin imzalanmasının kesin olarak ifade edildiğini belirtti. Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sınırın çizilmesi "Avrupa Birliği misyonunun Ermenistan'dan çekilmesi için yeterli bir temeldir." AB'nin Ermenistan topraklarındaki izleme faaliyeti, 6 Ekim 2022'de Azerbaycan, Ermenistan ve Fransa liderleri ile AB Konseyi Başkanı arasında Prag'da yapılan toplantıda varılan anlaşmaya dayalı olarak sivil izleme misyonunun konuşlandırılmasıyla başladı. Azerbaycan'ın normalleşme sürecine yardımcı olacağına inanarak bu faaliyetin hayata geçirilmesini kabul etti. İki aylık misyonun iyi tanımlanmış parametreleri ve hedefleri üzerinde üst düzey anlaşmaya varılmasına rağmen, bazı AB üye ülkelerinin taraflı bir yaklaşım sergilemesi üzerine, izleme misyonunun faaliyetleri Prag'da varılan anlaşmalarla ciddi çelişkiler beraberinde getirdi.

Bu da AB içinde karar alma sürecinin güvenilirliğine ve şeffaflığına olan genel güveni etkiledi. Daha sonra bir sonraki misyonun gönderilmesiyle ilgili konular gündeme geldi ve AB, Ermenistan'a iki yıllık bir misyon gönderme kararı aldı. İki yıllık görev planı 2025 yılına kadar olan dönemi kapsıyor. Gelecek yıl aynı zamanda Ermenistan'da kritik seçimlerin arifesidir. AB bu misyon aracılığıyla Paşinyan'ın iktidarda kalmasına yardımcı olabilir. Burada bir nokta İran'ın sessiz tutumu: Bortnikov, AB misyonunun Rusya ile birlikte İran'ın sınırları hakkında da istihbarat bilgileri topladığını söyledi. Ancak İran bu açıklamaya da tepki vermedi. "Adı 'sivil' olan, misyonu askeri olan izleme grubu nasıl oluyor da sınırlarında istihbarat yaparken tepki vermiyor veya sessiz kalıyor? Peki Zengezur koridoru konusu gündeme gelirse hızlı ve yetersiz tepki verir mi? Yani Ermenistan'la örtüşen ortak çıkarları var.

 Azad Masiyev

Siyasi uzman Azad Mesiyev, "Yeni Müsavat"a, konvansiyonel sınırda sivil misyon adı altında bir istihbarat ekibinin konuşlandırıldığını söyledi. A. Mesiyev daha sonra bu grubun bir NATO misyonu haline geldiğini düşünüyor: "Çünkü Avrupa Birliği üyesi olmayan Kanada da gözlem grubuna katıldı. Elbette tüm bu adımlar keşif faaliyetleridir. Ayrıca Ermenistan'a askeri teçhizat getirilerek sınıra yerleştirilmesi bunun provokasyon amaçlı olduğunu bir kez daha kanıtladı. Bu, ateşkesi bozmak için hesaplanıyor." Siyasi uzmana göre, eğer Ermenistan ateşkesi ihlal ederse, Azerbaycan yeterli tepki verirse Erivan bir bahane kullanarak bölgeye NATO misyonu konuşlandıracak: "İrevan bu bahaneyi arıyor ve NATO askeri birliklerini bölgeye konuşlandırmaya hazırlanıyor. barış koruyucusunun adı. Dolayısıyla AB misyonu istihbarat gözlemi yapıyor, Ermenistan silahlı, silah ve mühimmat konvansiyonel sınıra getiriliyor ve bu da gerilimi tırmandırma bahanesi olarak kullanılıyor."

Ramiya Memmedova 

Siyasi yorumcu Ramiya Mammadova, İran'ın bu süreçlerin gözlemcisi olarak kalmasının ikiyüzlülük olduğunu düşünüyor. Ona göre Tahran bir "kırmızı çizginin" daha basıldığını görüyor ama sessizce izliyor: "Bunun nedeni İran'ın Ermenistan'la uzlaşan Zengezur pozisyonudur. Güney komşumuz bu koridorun açılmasını istemiyor, dolayısıyla bölgedeki gerilimi sürdürmek istiyor. İran'ın Batı ile ilişkileri açık olmasına rağmen Tahran, yabancı güçlerin bölgeye müdahalesine karşı olduğunu her zaman dile getiriyor ancak Avrupa Birliği'nin Zengezur Koridoru'na yönelik bu provokatif eylemlerine hoşgörüyle bakıyor. Öyle görünüyor ki Batı'nın bölgedeki maceracı tavrı İran açısından Zengezur Koridorunun açılmasından daha az tehlikeli.

Uzman, savaş sonrası dönemde bölgede karmaşık oyunların oynandığını gözlemliyor: "Ermenistan, aptallığı yüzünden eninde sonunda yanacak. Küçük bir ülkeyseniz askeri potansiyeliniz Azerbaycan'a göre çok daha zayıf ama Batı'daki hamilelerin pahasına canlanmaya, boynuzunuzu göstermeye çalışıyorsunuz. Bana göre bu yargılama Ermenistan'ın çok ağır cezalandırılmasıyla sonuçlanacaktır. Avrupa Birliği, NATO ve Batılı birliklerin bir bütün olarak bölgeye konuşlandırılması halinde istenmeyen senaryolar gerçekleşebilir. Hatta Güney Kafkasya'da yeni bir cephe açılması riski de yüksek."

 Ramil Memmedli 

Askeri uzman Ramil Memmedli, AB misyonunun sınırdaki gözleminin ateşkesi denetlemek amacıyla yapıldığını söylüyor: "Fakat bunun bir taklit olduğu aşikar. Bu, gözetleme görevlerinin sayısını artırır. Ermenistan ile sınırlandırma yasası onaylandıysa Avrupalılar "dürbünle" neyi gözlemliyor? Demek ki amaç Güney Kafkasya'da olmak ve Rusya'nın pozisyonunu paylaşmaktır. Ancak Ermenistan'ın sınırları Rus ordusu tarafından korunuyor. Bu durumda Avrupalılar ateşkesi nasıl kontrol edecek? Öyle ise son zamanlarda Nahçıvan yönündeki mevzilerimize yapılan bombardımanı kayıt altına alsınlar ve rapor sunsunlar."

Bir askeri yorumcuya göre İran, Fransa'nın açık ve gizli müttefikidir, dolayısıyla Tahran , Avrupa Birliği'nin hakim gücü Paris'in Ermenistan'ın Azerbaycan'la olan sınırındaki eylemlerini izliyor. Bu konuda görüşlerinin Moskova'nın müttefiki değil düşmanı olan Batı ile örtüşmesi tuhaf. İran, Ermenistan'ın yabancı güçleri bölgeye çekerek ABD ile Rusya arasındaki gerilimi artırmasıyla ilgileniyor, bu da koridorun açılmasını zorlaştıracak ve geciktirecek. Bu yüzden hâlâ bu eylemlerin tehlikeden çok faydasını görüyor. Ancak İran, Batı'nın askeri teçhizatını sınıra getirme konusunda bu kadar ihtiyatlı davranmamalı. Ne yazık ki bölge bir kez daha çatışmaların odağı haline gelebilir. "Ermenistan acele etmeli, sınırlandırma başlamalı, Avrupalı ​​gözlemciler sınırları terk etmeli, Erivan mevzuatı değiştirmeli ve bu bölgede farklı kutupların yeni savaş planlarının yaşanmaması için barış anlaşması imzalanmalı."

Emil SALAMOĞLU