80'den fazla insan hakları grubu Genel Kurul'dan Çin'in BM'nin en üst insan hakları organında yer almasını engelleme çağrısında bulundu.
İşgal altında tuttuğu Doğu Türkistan'da Uygur ve diğer Müslüman Türklere karşı soykırım uygulamaları ile gündeme gelen Çin, BM'de İnsan Hakları Konseyi'ne aday oldu. Buna tepkilerini gösteren 80'den fazla hak grubu Doğu Türkistan'da soykırım yapan Çin'in adaylığının engellenmesini istedi.
Ortak bir açıklama yapan insan hakları grupları, Çin'in berbat ötesi olan insan hakları karnesine dikkat çekerek Doğu Türkistan'da yaşanan hak ihlallerini gözler önüne serdi
Çin'in İnsan Hakları Konseyi Adaylığına karşı çıkan 80'den fazla hak grubunun yaptığı ortak açıklama şu şekilde: Biz, aşağıda imzası bulunan insan hakları örgütleri, Çin Halk Cumhuriyeti'nin BM İnsan Hakları Konseyi'ne yeniden seçilmek için adaylığına kesinlikle karşı çıkmak için yazıyoruz ve Genel Kurul'daki Üye Devletleri Çin'e oy vermemeye ve boş bir koltuk bırakmaya çağırıyoruz. Çin, BM'nin dünya çapında tüm insan haklarının geliştirilmesinden ve korunmasından sorumlu en üst organında yer almaya uygun değil.10 Ekim'de BM Genel Kurulu, Asya-Pasifik Devletleri grubunda dört sandalye de dahil olmak üzere Ocak 2024'ten itibaren üç yıllık bir süre için görev yapacak 15 yeni Konsey üyesi seçecek. Çin, Kuveyt, Endonezya ve Japonya ile birlikte bu koltuklar için "kapalı bir sayfa" üzerinde rekabet ediyor, bu da etkili bir şekilde rakipsiz oldukları anlamına geliyor.
İnsan Hakları Konseyi adaylarına oy veren BM Üye Devletleri, 60/251 sayılı Genel Kurul Kararı uyarınca, "adayların insan haklarının geliştirilmesi ve korunmasına katkısını dikkate almaya" çağrılmaktadır.
Ayrıca, adaylar "insan haklarının teşviki ve korunmasında en yüksek standartları desteklemeyi" ve Konsey ve mekanizmalarıyla tam işbirliği yapmayı taahhüt ederler. Çin, adaylar için bu beklentileri karşılamakta tamamen başarısız oldu ve dünya çapında evrensel insan haklarının teşvik edilmesini ve korunmasını aktif olarak baltalamaya çalıştı.
Çin hükümeti, BM'deki sivil toplumun sesini susturmaya çalışmak için gücünü ve etkisini kullandı. BM Genel Sekreteri, Çin'in insan hakları savunucularına karşı "yıldırma ve misilleme kalıpları" içinde olduğunu kabul etti ve küresel olarak misillemelerin en büyük faillerinden biri olmaya devam ediyor.
Çin, BM mekanizmaları ve özel prosedür yetki sahipleriyle "işbirliği" yapmaya istekli olduğunu belirtmesine rağmen, 2018'den bu yana yalnızca bir BM uzmanına erişime izin verdi. En az 15 insan hakları uzmanının yirmi yıl öncesine uzanan çok sayıda ve tekrarlanan ülke ziyareti talebi göz ardı edildi. Çin, İnsan Hakları Konseyi'nde veya BM Özel Prosedürler ve Antlaşma Organları tarafından dile getirilen insan hakları ihlalleriyle ilgili tüm endişeleri sürekli olarak reddetti ve kamuoyuna yaptığı açıklamalarda Özel Prosedürler yetki sahiplerine saldırdı.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'ne Mayıs 2022'de sınırlı erişim izni verildi ve burada "hükümet yetkililerinin eşlik ettiğini" ve gözaltına alınan Uygurlar veya aileleriyle konuşamadığını söyledi. Çin eş zamanlı olarak Uygur bölgesindeki ciddi insan hakları ihlallerine ilişkin bir OHCHR raporunun yayınlanmasını durdurmaya çalıştı ve yayınlanmasının ardından OHCHR ile işbirliği yapmayacağını söyledi.
40'tan fazla BM uzmanı da Çin'de "temel özgürlükleri korumak için kararlı önlemler" çağrısında bulundu ve İnsan Hakları Konseyi'ni insan hakları ihlallerini ele almak için "aciliyet duygusuyla hareket etmeye" çağırdı. Uzmanlar ayrıca İnsan Hakları Konseyi'ni Çin'deki insan hakları durumunu yıllık olarak izlemek, analiz etmek ve raporlamak için özel bir oturum kurmaya veya "tarafsız ve bağımsız bir Birleşmiş Milletler mekanizması" oluşturmaya çağırdı.
Çin hükümeti ayrıca insan hakları savunucularına ve hak avukatlarına yönelik artan şiddette baskı uyguladı. Bağımsız sivil toplum gruplarının çoğu dağıtıldı ve üyeleri hapse atıldı, işkence gördü veya yeraltında çalışmalarını sürdürmeye zorlandı veya sürgüne zorlandı. Buna rağmen, Çin sistemi tarafından geride bırakılanların veya bastırılanların haklarını savunmaya devam etmeye çalıştıkları için taciz, gözetim ve gözaltı ile karşı karşıyalar. BM uzmanları ve anlaşma organları, insan hakları savunucularına yönelik baskılarla ilgili ciddi endişelerini defalarca dile getirdiler. Keyfi Gözaltı Çalışma Grubu, Çin'de 100'den fazla keyfi gözaltı bulgusunda bulunduğunu ve uluslararası hukukun bu şekilde sistematik bir şekilde ihlal edilmesinin kendisinin insanlığa karşı suç teşkil edebileceğini kaydetti.
Doğu Türkistan'da Çin hükümeti, Uygurları ve diğer Türk gruplarını etnik kimlikleri temelinde yaygın ve sistematik zulme maruz bıraktı. Ağustos 2022'de BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Uygur bölgesindeki yaygın insan hakları ihlallerini belgeleyen bir değerlendirme yayınladı ve bu ihlallerin insanlığa karşı suç teşkil edebileceğini tespit etti. Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi, Kasım 2022 tarihli bir Görüşte, Çin'e "sona erdirmek için işbirliği yapma sorumluluğunu" hatırlattı. ırk ayrımcılığının yasaklanmasına ilişkin emredici normun ciddi ihlalleri" dedi ve konuyu Genel Sekreter'in Koruma Sorumluluğu Özel Danışmanı'na havale etti. Çok sayıda BM uzmanı ve Antlaşma Organı da benzer şekilde keyfi gözaltı, zorla çalıştırma, kültürel ve dil hakları ve cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet konusunda ciddi endişelerini dile getirdi.
Geçtiğimiz 12 ay boyunca, çok sayıda BM insan hakları organı, en az bir milyon Tibetli çocuğun ailelerinden ve topluluklarından ayrıldığı yatılı okul sistemi de dahil olmak üzere Tibet'teki insan hakları ihlallerinin artması konusunda alarm verdi; kapsamlı bir işgücü transferi programı ve büyük bir gönülsüz yer değiştirme politikası; Tibetli çevre savunucularının hapsedilmesi; din özgürlüğünün sistematik olarak bastırılması; ve Tibet dili eğitiminin kenara itilmesi. Tibetliler her yerde gözetime, zorla kaybetmelere, işkenceye ve gözaltında ölüme maruz kalmaya devam ediyor ve BM uzmanları "[Tibetlilere karşı] endişe verici bir keyfi ve iletişimsiz gözaltı modeli" konusunda uyarıda bulundular. 2023'ün başlarında, BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi ve BM Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi, Çin'i Tibet'teki zorlayıcı yatılı okul sistemini derhal kaldırmaya çağırdı.
Hong Kong'da, 2020'de Merkezi Hükümet tarafından Ulusal Güvenlik Yasası'nın (NSL) ilan edilmesi, sivil toplumu ve insanların temel hak ve özgürlüklerini ortadan kaldırdı, akademisyenleri, medya kuruluşlarını ve sivil toplum kuruluşlarını hedef aldı ve şehirdeki milyonlarca Hong Kongluyu etkiledi. BM uzmanları, Chow Hang-Tung ve Jimmy Lai'yi içerenler de dahil olmak üzere NSL kapsamındaki tutuklamalar ve gözaltılarla ilgili endişelerini dile getirdiler. BM İnsan Hakları Komitesi, hükümeti NSL'yi yürürlükten kaldırmaya çağırdı. Yine de, Çin ve Hong Kong hükümetleri, ABD, İngiltere ve Avustralya'da sürgünde bulunan sekiz aktiviste ödül vererek ve Hong Kong'daki ailelerini taciz ederek Hong Kong halkına yönelik baskısını durdurma belirtisi göstermedi.
Hiçbir ülke mükemmel bir insan hakları siciline sahip değildir ve İnsan Hakları Konseyi üyeliği her ülkedeki insan hakları koşullarının iyileştirilmesinde yapıcı bir rol oynayabilir. Bununla birlikte, Çin hükümeti, BM insan hakları sistemiyle iyi niyetle ilişki kurma konusunda sürekli olarak açık bir isteksizlik gösterdi ve uluslararası kabul görmüş insan hakları normlarını aktif olarak baltalamak için adımlar attı.
2020 İnsan Hakları Konseyi seçim adayları arasında Çin, en az oyu aldı ve önceki teklifinden bu yana önemli sayıda oy kaybetti. Destekteki herhangi bir artış, uluslararası toplumdan yanlış mesaj gönderecektir.
Bu nedenle, Genel Kurul'da BM Üye Devletlerini Çin'e oy vermemeye ve boş bir koltuk bırakmaya çağırıyoruz
İmzalayan STK'lar:
Alberta Uygur Derneği
Fransa-Tibet Derneği
Avustralya Tibet Konseyi
Avustralya Uygur Derneği
Avustralya Uygur Tangritagh Kadınlar Derneği
Avusturya Uygur Derneği
Körfez Bölgesi Tibet Dostları
Belçika Uygur Derneği
Bonham Ağacı Yardımı
Hong Kong'daki İngilizler
Uygurlara Yönelik Kampanya
Uygur Araştırmaları Merkezi
Hong Kong ile Chicago Dayanışma
Çin İdam Cezasına Karşı
Çin Yardım Derneği
Çinli İnsan Hakları Savunucuları (CHRD)
Hong Kong Vakfı Özgürlük Komitesi
Çek Desteği Tibet
Hong Kong için Demokrasi (D4HK)
Hollanda Uygur İnsan Hakları Vakfı
Kanada Doğu Türkistan Derneği
Doğu Türkistan Vakfı
Doğu Türkistan İlim ve Aydınlanma Vakfı
Avrupa Doğu Türkistan Derneği
Filipinli Amerikan İnsan Hakları İttifakı
Freiheit für Hongkong eV
Alman Kültür ve Eğitim Birliği
Tibet ve Zulüm Gören Azınlıklar için Küresel İttifak
Küresel Koruma Sorumluluğu Merkezi (GCR2P)
Grupo de Apoio ao Tibete-Portekiz
Norveç'teki Hong Kong Komitesi
Hong Kong Demokrasi Konseyi
Hong Kong Forumu, Los Angeles
Hong Kong İzleme
San Francisco Körfez Bölgesi'ndeki Hong Konglular
Britanya'daki Hong Konglular
İnsan Hakları Eylem Grubu
İnsani Çin
İlham Tohti Girişimi
Çin'in Demokratik Geçiş Enstitüsü
Tibet için Uluslararası Kampanya
Uluslararası İnsan Hakları Derneği, Münih bölümü
Uluslararası Tibet Ağı
Uluslararası Uygur Kalemi
İsa Yusuf Alptekin Vakfı
İtalya Tibet Derneği
Japonya Uygur Derneği
Adalet 4 Uygurlar
Lady Liberty HK
STK DEI
Tibet Ulusal Demokrat Partisi
New Yorklular Hong Kong'u destekliyor
Norveç Uygur Komitesi
René Cassin, Yahudilerin İnsan Hakları Sesi
Santa Barbara Tibet Dostları
Uygur Soykırımını Durdurun Avustralya
Uygur Soykırımını Durdurun İngiltere
İsveç Tibet Komitesi
İsveç Uygur Birliği
Norveç Tibet Komitesi
Norveç Uygur Komitesi
Tibet Girişimi Almanya
Tibet Adalet Merkezi
Tibet Dayanışma
Tibet Ulusal Kongresi
Torontonyalı HongKongers Eylem Grubu
Birleşik Krallık Uygur Topluluğu
Dünya Uygur Kongresi
Dünya Uygur Kongresi Vakfı
ABD Tibet Komitesi
Uygur Akademisi
Uygur Akademisi Vakfı
Uygur Amerikan Derneği
Uygur Amerikan Derneği
Uygur Derneği İsviçre
Victoria Uygur Derneği
Uygur İnsan Hakları ve Demokrasi Merkezi
Uygur İnsan Hakları Projesi
Uygur Projesi Vakfı
Uygur Projeleri Vakfı
Uygur Mülteci Yardım Fonu
Uygur Araştırma Enstitüsü
Uygur Hakları Savunuculuğu Projesi
Kazakistan'daki Uygur Gençler Birliği
Komünizm Kurbanlarını Anma Vakfı
Washingtonlular Hong Kong'u Destekliyor
Biz Hong Konglular
Batı Avustralya Pan-Asya Demokrasi Derneği
