Ağustos 2025’te ABD’nin arabuluculuğunda imzalanan Azerbaycan–Ermenistan–ABD üçlü mutabakatı, kağıt üzerinde “barış” diyor, ama satır aralarında Türk Dünyası için tehlikeli bir hesap var.

En kritik madde: Zengezur Koridoru’nun 99 yıllığına ABD’ye kiralanması…
Bu hat, Azerbaycan’ın ana karası ile Nahçıvan’ı birleştiriyor, Türkiye’ye Orta Asya’ya doğrudan kara yolu sağlıyor. Yani Türk Dünyasının coğrafi sürekliliğinin omurgası.

---

Geliştirme Yetkisi, Güvenlik Yetkisi, Askeri Yetki…

Anlaşmaya göre koridorun geliştirilmesi ve işletilmesi, ABD destekli bir konsorsiyuma devredilecek. Karayolu, demiryolu, enerji hatları, fiber optik altyapı… Hepsi Washington onaylı olacak.
Üstelik koridorun güvenliği, özel bir Amerikan askeri şirketine emanet ediliyor. Bu şirket, güç kullanma yetkisine sahip olacak ve İran sınırına yakın bölgelerde konuşlanacak.

> Bu, Güney Kafkasya’ya “özel ordu” eliyle yerleşen bir ABD demektir.

---

Gelir Payı Belli, Stratejik Bedel Belirsiz

Koridordan elde edilecek gelirlerin %30’u Ermenistan’a gidecek. Geri kalan %70’in nasıl paylaşılacağı ise “kamuoyuna açıklanmadı”. Yani masada kapalı zarflar, perde arkasında yapılan hesaplar var.

---

Türk Milleti Adına Uyarı

Bu anlaşma, sadece Azerbaycan’ın değil, Türkiye’nin de stratejik bağımsızlığını ilgilendiriyor. ABD’nin denetiminde bir Zengezur, Türk Devletleri Teşkilatı projelerimizi yabancı onaya bağlar, Rusya ve İran’la denge politikamızı bozar. Yarın Türkiye ile ABD karşı karşıya geldiğinde, bu hat bizim aleyhimize kullanılabilir.

Türkiye’nin yapması gereken nettir:

Koridor yönetiminde Türkiye–Azerbaycan ortak kontrolü şart koşulmalı.

Türk şirketleri işletmede yer almalı.

Güvenlik Türk askeri güvencesinde olmalı.

Alternatif nakliye ve enerji hatları devreye alınmalı.

---

Zengezur, Türk milletinin damarlarından akan kanın güzergâhıdır. Bu damar Türk’ün elinde olursa, Türk Dünyası güçlenir. Elimizden alınırsa, kalbimize giden yol kapanır.

Ağustos 2025'te ABD'nin arabuluculuğunda Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan Zengezur Koridoru anlaşmasının yürürlüğe girebilmesi için her iki ülkenin parlamentoları tarafından onaylanması gerekmektedir. Bu tür uluslararası anlaşmaların yasalaşması, genellikle taraf ülkelerin yasama organlarının onayını şart koşar.

Anlaşma, ABD'nin Zengezur Koridoru'nu 99 yıllığına kiralaması ve bu bölgedeki altyapı projelerinin geliştirilmesi gibi önemli hükümler içermektedir. Bu nedenle, Azerbaycan ve Ermenistan parlamentolarının bu anlaşmayı detaylı bir şekilde değerlendirmesi ve onay sürecini tamamlaması beklenmektedir.

Ancak, mevcut bilgilere göre her iki ülkenin parlamentoları henüz bu anlaşmayı resmi olarak onaylamamıştır. Onay sürecinin ne zaman tamamlanacağına dair kesin bir tarih verilmemiştir. Bu süreç, anlaşmanın içeriğine yönelik kamuoyu tepkileri, siyasi değerlendirmeler ve teknik detayların incelenmesi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Dolayısıyla, anlaşmanın tam olarak yürürlüğe girmesi için Azerbaycan ve Ermenistan parlamentolarının resmi 
onay sürecini tamamlaması gerekmektedir. Bu süreçteki gelişmeleri takip etmek, anlaşmanın uygulanabilirliği açısından önemlidir.

> “Türk’ün kaderini başkalarının kalemiyle yazdırmak, en büyük kaybımız olur.”

Strateji Uzmanı 
Gazeteci Yazar 
Gökalp Şentürk